PECAN BISCUITS

Masz w domu dekoder Polsat Box albo Canal+ i wydaje Ci się, że oferta satelitarna nie ma już przed Tobą tajemnic ? A co, jeśli powiem, że tuż obok popularnych satelitów Hotbird i Astra czeka cała konstelacja darmowych, anglojęzycznych kanałów, o których istnieniu większość polskich widzów nawet nie wie ? Mowa o pozycji orbitalnej 28.2°E / 28.5°E, która dla wielu entuzjastów telewizji satelitarnej stanowi fascynującą alternatywę i uzupełnienie standardowej oferty. No dobrze, ale o co w tym wszystkim chodzi i czy gra jest warta świeczki ? Przekonajmy się.

Czym tak naprawdę jest pozycja 28E i dlaczego jest wyjątkowa ?

Pozycja satelitarna, potocznie nazywana 28E, to w rzeczywistości grupa trzech satelitów telekomunikacyjnych należących do operatora SES: Astra 2E, Astra 2F oraz Astra 2G. Stacjonują one na orbicie geostacjonarnej w niewielkiej odległości od siebie, co z perspektywy anteny na Ziemi wygląda jak jedno, potężne źródło sygnału. To właśnie z tej pozycji nadawane są pakiety brytyjskich i irlandzkich platform cyfrowych, takich jak Sky UK i Freesat. No i tutaj dochodzimy do pierwszej, bardzo istotnej kwestii – sygnał z tych satelitów jest celowo kształtowany za pomocą różnych wiązek. Co to oznacza w praktyce ? Otóż operatorzy używają tak zwanych wiązek typu "spot beam", aby skupić moc sygnału na konkretnym terytorium, w tym przypadku głównie na Wyspach Brytyjskich. Ta najsilniejsza wiązka, nazywana "UK beam", jest praktycznie niemożliwa do odebrania w Polsce przy użyciu anten o standardowych rozmiarach. Jej moc (EIRP) gwałtownie spada poza granicami Zjednoczonego Królestwa. Jest jednak i dobra wiadomość. Część transponderów na tych satelitach pracuje w tak zwanej wiązce europejskiej ("Europe beam"), która swoim zasięgiem obejmuje również Polskę. A to właśnie na tej wiązce nadawanych jest kilkadziesiąt niekodowanych, darmowych kanałów (FTA), które możemy bez problemu oglądać, dysponując odpowiednim sprzętem. To swoista furtka do świata brytyjskiej telewizji, dostępna bez żadnych dodatkowych opłat abonamentowych.

Jakie darmowe kanały można oglądać w Polsce z 28E ?

Skoro już wiemy, że część sygnału dociera do Polski, pojawia się pytanie: co konkretnie możemy oglądać ? Lista kanałów FTA dostępnych w wiązce europejskiej jest całkiem imponująca i zróżnicowana, więc każdy powinien znaleźć coś dla siebie. Więc co tam ciekawego leci ? Z pewnością warto zwrócić uwagę na kanały informacyjne, które stanowią doskonałe źródło wiadomości z globalnej perspektywy i pozwalają na szlifowanie języka angielskiego. A właśnie, jeśli chodzi o konkrety, to lista przedstawia się następująco:

• Kanały informacyjne: Sky News, GB News, Bloomberg HD, CNN International HD, CNBC HD, NHK World-Japan HD. To solidna dawka informacji z całego świata, analiz gospodarczych i politycznych, dostępna w jakości HD.
• Kanały muzyczne: Clubland TV, NOW 80s, NOW 90s, That's TV. To prawdziwa gratka dla miłośników różnych gatunków muzycznych, od współczesnych hitów klubowych po klasyki z ubiegłych dekad.
• Kanały filmowe i rozrywkowe: GREAT! movies, GREAT! action, GREAT! romance. Oferują one starsze produkcje filmowe, często klasyki kina, które rzadko pojawiają się w ramówkach popularnych stacji.
• Kanały tematyczne i dokumentalne: Sky Arts, W, Yesterday, Quest Red, DMAX. Znajdziemy tu programy o sztuce, historii, programy typu "true crime", a także treści poświęcone technice i motoryzacji.
• Kanały zakupowe i inne: QVC HD, TJC HD, The Jewellery Channel. Choć to głównie kanały telezakupowe, to dla niektórych mogą stanowić ciekawe tło.

Trzeba pamiętać, że lista kanałów bywa dynamiczna – jedne stacje znikają, inne się pojawiają, zmieniają się parametry nadawania. Dlatego posiadanie tunera z funkcją "blind scan" (ślepego wyszukiwania) jest bardzo przydatne, ponieważ pozwala na automatyczne odnalezienie wszystkich aktywnych serwisów bez konieczności ręcznego wpisywania częstotliwości. Mimo wszystko, nawet przy tych zmianach, pozycja 28E pozostaje stabilnym źródłem kilkudziesięciu darmowych programów, które znacząco wzbogacają ofertę telewizyjną w domu.

Wymagania sprzętowe – jaką antenę satelitarną wybrać ?

Przejdźmy do konkretów technicznych. Odbiór sygnału z wiązki europejskiej satelitów Astra na 28.2E jest w Polsce jak najbardziej możliwy, ale wymaga nieco większej anteny niż w przypadku popularnego Hotbirda 13E. Podczas gdy dla odbioru pakietów Polsat Box czy Canal+ wystarcza często antena o średnicy 70 cm, tutaj bezpiecznym minimum, szczególnie w centralnej i wschodniej Polsce, jest czasza o średnicy 80-90 cm. Dlaczego tak jest ? Sygnał z wiązki europejskiej jest słabszy niż ten z Hotbirda, a większa powierzchnia anteny pozwala zebrać go więcej, co przekłada się na lepszą jakość i stabilność, zwłaszcza podczas złych warunków pogodowych, takich jak deszcz czy gęste chmury. Na rynku dostępnych jest wiele solidnych anten, które świetnie się do tego nadają. Warto zwrócić uwagę na produkty takich firm jak Corab, na przykład model Corab 80-S lub 90-S, które cechują się dobrym wykonaniem i geometrią. Inne popularne i polecane modele to anteny stalowe Famaval lub aluminiowe Televes QSD 850. Wybór anteny aluminiowej może być dobrym pomysłem, jeśli zależy nam na odporności na rdzę i nieco niższej wadze. A co z tak zwanym "zezem", czyli montażem drugiego konwertera na tej samej antenie, aby odbierać zarówno 13E, jak i 28.2E ? Niestety, w tym przypadku to rozwiązanie jest niepraktyczne. Różnica kątowa między tymi pozycjami wynosi ponad 15 stopni, co jest zbyt dużą wartością dla standardowej anteny offsetowej. Próba ustawienia "zeza" na tak odległe pozycje skończy się bardzo słabym sygnałem na jednym lub obu satelitach. Zatem jakie jest rozwiązanie ? Najprostszym i najpewniejszym jest montaż osobnej, dedykowanej anteny skierowanej wyłącznie na 28.2E. Dla prawdziwych entuzjastów istnieje też opcja zastosowania specjalistycznej anteny multifokalnej, na przykład Wavefrontier T90, która pozwala na umieszczenie wielu konwerterów i odbiór sygnału z kilku satelitów jednocześnie, ale jest to rozwiązanie droższe i wymagające większej precyzji podczas montażu.

Dobór konwertera i okablowania – na co zwrócić uwagę ?

Sama antena to nie wszystko. Równie ważny jest konwerter (LNB), czyli urządzenie montowane w ognisku czaszy, które zbiera sygnał i zamienia jego częstotliwość. Do odbioru z jednego satelity w zupełności wystarczy standardowy konwerter typu "single", który ma jedno wyjście i pozwala na podłączenie jednego dekodera. Wybierając LNB, warto zwrócić uwagę na jego współczynnik szumów (Noise Figure), wyrażany w decybelach (dB). Im niższa wartość, tym teoretycznie lepiej, ponieważ oznacza to, że konwerter wprowadza mniej własnych zakłóceń do sygnału. Obecnie standardem są konwertery o współczynniku szumów na poziomie 0,1 dB lub 0,2 dB. Na rynku polskim popularnością cieszą się produkty marek takich jak Inverto, szczególnie seria Black Ultra, które są znane z bardzo dobrych parametrów i wysokiego wzmocnienia, co jest pożądane przy odbiorze słabszych sygnałów. Inne godne polecenia marki to Televes, Corab czy Opticum. Nie można też zapominać o kablu koncentrycznym. To element, na którym absolutnie nie warto oszczędzać. Słabej jakości przewód może znacząco stłumić sygnał, zwłaszcza na dłuższych odcinkach. Dobrym wyborem będzie kabel klasy RG6, na przykład popularny i ceniony przez instalatorów Triset-113, który ma żyłę wewnętrzną wykonaną z pełnej miedzi i gęsty oplot, co zapewnia niskie tłumienie i dobre ekranowanie przed zakłóceniami zewnętrznymi. Staranne zarobienie złączy typu F na końcach kabla jest równie istotne dla zapewnienia stabilnego połączenia.

Dekoder – czy sprzęt od Polsat Box lub Canal+ wystarczy ?

To pytanie zadaje sobie wielu abonentów platform cyfrowych. Odpowiedź, niestety, nie jest jednoznaczna. Wiele dekoderów dostarczanych przez operatorów, zwłaszcza tych od Canal+, jest mocno "zamkniętych". Oznacza to, że ich oprogramowanie jest przystosowane wyłącznie do odbioru oferty danego operatora i często blokuje możliwość dodawania innych satelitów, ręcznego przeszukiwania transponderów czy edycji listy kanałów. W takim przypadku odbiór programów z 28.2E będzie niemożliwy. Nieco lepiej sytuacja wygląda w przypadku niektórych dekoderów Polsat Box, które bywają bardziej elastyczne i pozwalają na dodanie kanałów z innych satelitów. Mimo wszystko, najlepszym i najpewniejszym rozwiązaniem jest zakup niezależnego, niekodowanego tunera satelitarnego, tak zwanego odbiornika FTA (Free-to-Air). Dlaczego to lepsza opcja ?

• Pełna kontrola: Możesz dowolnie dodawać satelity, skanować częstotliwości i układać listy kanałów według własnego uznania.
• Brak blokad: Odbiorniki FTA są stworzone do odbioru wszystkich darmowych kanałów, bez żadnych ograniczeń narzucanych przez operatorów płatnej telewizji.
• Dodatkowe funkcje: Wiele z nich oferuje funkcje multimedialne, takie jak odtwarzanie filmów z USB, nagrywanie programów (PVR) czy dostęp do aplikacji sieciowych.

Na rynku jest spory wybór takich urządzeń. Do prostych zastosowań świetnie nadadzą się niedrogie i popularne modele, takie jak Ferguson Ariva 104, Opticum Nytro Box czy Amiko Mini HD265. Są to tunery, które bez problemu radzą sobie z odbiorem kanałów w standardzie DVB-S2 i kompresji HEVC. Dla bardziej zaawansowanych użytkowników interesującą propozycją mogą być tunery oparte na systemie operacyjnym Linux, na przykład marki Vu+ czy Dreambox. Oferują one ogromne możliwości konfiguracji, instalacji wtyczek i dostosowania działania do indywidualnych potrzeb, ale ich obsługa wymaga już pewnej wiedzy technicznej.

Montaż i ustawienie anteny – samodzielnie czy z pomocą fachowca ?

Mamy już antenę, konwerter i dekoder. Co dalej ? Czas na montaż anteny i jej precyzyjne ustawienie. I tu pojawia się dylemat: próbować samemu czy od razu wezwać specjalistę ? Cóż, samodzielny montaż anteny jest jak najbardziej wykonalny, ale wymaga cierpliwości, dokładności i podstawowych narzędzi. Poniżej ogólny zarys czynności:

• Wybór miejsca montażu: Należy znaleźć stabilne miejsce (ściana, balkon, maszt na dachu) z wolną przestrzenią w kierunku południowo-wschodnim. Żadne drzewa, budynki ani inne przeszkody nie mogą zasłaniać widoku na niebo w tym kierunku.
• Solidne zamocowanie uchwytu: Uchwyt anteny musi być zamocowany idealnie w pionie. Każde odchylenie będzie powodować błędy w śledzeniu łuku orbity satelitarnej podczas regulacji anteny.
• Wstępne ustawienie kątów: Na podstawie swojej lokalizacji geograficznej (można to sprawdzić w internecie za pomocą kalkulatorów satelitarnych) należy ustawić na antenie przybliżony kąt elewacji (pochylenie w pionie) oraz azymutu (obrót w poziomie). Dla Warszawy i okolic będzie to azymut około 158 stopni i elewacja około 27 stopni.
• Podłączenie i precyzyjna regulacja: Po podłączeniu konwertera do dekodera lub miernika sygnału zaczyna się najtrudniejsza część – bardzo powolne i delikatne ruchy anteną w poziomie, a następnie w pionie, aż do znalezienia sygnału i jego maksymalizacji.

Swoją drogą, precyzyjne ustawienie anteny na 28.2E bywa trudniejsze niż na Hotbirda, właśnie z powodu słabszego sygnału. Nawet niewielki błąd może skutkować brakiem odbioru lub jego zrywaniem. Dlatego jeśli nie masz doświadczenia, a zwłaszcza profesjonalnego miernika sygnału, wezwanie doświadczonego instalatora może oszczędzić mnóstwo czasu i nerwów. Profesjonalny monter dysponuje sprzętem, który pozwala na idealne ustawienie anteny w kilka minut, mierząc nie tylko siłę, ale i jakość sygnału (parametry MER i BER), co gwarantuje stabilny odbiór w każdych warunkach. Fachowcy często oferują również wsparcie po instalacji, co jest dodatkowym atutem.

Rozwiązywanie problemów z odbiorem – kiedy potrzebna jest naprawa anteny ?

Załóżmy, że instalacja już działa, ale od czasu do czasu obraz "klatkuje" lub całkowicie zanika, zwłaszcza przy gorszej pogodzie. Co może być przyczyną ? Najczęściej jest to właśnie zbyt słaby lub niskiej jakości sygnał. Może to wynikać ze zbyt małej anteny, jej niedokładnego ustawienia, albo problemów z którymś z komponentów instalacji. W takim przypadku konieczna może być naprawa anteny lub jej korekta. Czasami wystarczy delikatna korekta ustawienia, aby znacząco poprawić parametry odbioru. Innym razem problemem może być stary, skorodowany kabel lub uszkodzone złącza F, które przepuszczają wilgoć i powodują straty sygnału. Zdarza się też, że po kilku latach konwerter traci swoje właściwości i wymaga wymiany. Diagnoza bywa trudna bez odpowiedniego sprzętu. Dlatego w sytuacji, gdy odbiór jest niestabilny, a proste sprawdzenie połączeń nie pomaga, najlepszym rozwiązaniem jest naprawa anteny przez fachowca. Doświadczony instalator za pomocą miernika szybko zlokalizuje źródło problemu – czy to wina ustawienia, kabla, konwertera czy może jakiejś przeszkody, która pojawiła się na drodze sygnału. Wezwanie montera to inwestycja w spokój i pewność, że instalacja działa z optymalną wydajnością. Warto też pamiętać, że instalatorzy mają dostęp do profesjonalnych narzędzi i komponentów, co gwarantuje solidność wykonania usługi.

Jak widać, świat telewizji satelitarnej nie kończy się na pakietach oferowanych przez Polsat Box czy Canal+. Pozycja 28.2E to fantastyczny i darmowy sposób na poszerzenie horyzontów telewizyjnych, dostęp do różnorodnych treści i, co nie mniej ważne, codzienny kontakt z językiem angielskim. Cała operacja wymaga pewnej wiedzy technicznej i odpowiedniego sprzętu, a ustawienie anteny może być wyzwaniem. Jednak satysfakcja z oglądania dziesiątek dodatkowych kanałów, niedostępnych nigdzie indziej, z pewnością wynagradza poniesiony wysiłek, a w razie trudności zawsze można polegać na wiedzy i doświadczeniu profesjonalnych instalatorów.